Pisaliśmy już o tłumaczeniu literatury, warto również wspomnieć tłumaczenia filmowe. Każdy z nas ogląda zarówno filmy jak i seriale, zarówno te polskie, jak również zagraniczne (przeważnie w języku angielskim). W polskiej telewizji oglądamy je w wersji z lektorem, natomiast w kinie, jeśli nie wybieramy się na film z dubbingiem, mamy napisy. Pewnie niewielu widząc efekt końcowy zastanawia się nad całym mechanizmem twórczym. Należy podkreślić, że składa się na niego wiele czynników i pracy mnóstwa osób, również tłumaczy (ale nie tylko).
Nie wrzucajmy wszystkich do jednego worka
Byłam na jednym z przedpremierowych pokazów filmu „La la land” i dowiedziawszy się, że już po około miesiącu po premierze filmu w Polsce można, bądź co bądź nielegalnie, obejrzeć go w Internecie, postanowiłam sprawdzić jak poradził sobie tłumacz amator. Krótko mówiąc, porównać oba tłumaczenia. Otóż nie poradził sobie. Jakże wielkie było moje rozczarowanie, choć prawdę mówiąc nie wiem czego się spodziewałam. Ale wracając do kwestii tłumaczenia: jednorazowo wyświetlane napisy były stanowczo za długie, tłumaczenie było miejscami nieprawidłowe, a miejscami nie było w ogóle tłumaczenia (SIC!).
Oczywiście napisy filmowe tłumaczone przez amatorów to domena pirackich wersji. Jednym z ostatnio obejrzanych przeze mnie filmów były „Ukryte działania” i również był to film z napisami, z tą jednak różnicą, że tu wszystko grało, a film oglądało się z przyjemnością. Dlaczego? Bo przekład do oryginalnego wydania DVD powierzono profesjonalistom. Tłumacz z doświadczeniem w przekładzie audiowizualnym po prostu wie jakie reguły obowiązują w tym specyficznym rodzaju przekładu. Niezbędna jest umiejętność konstruowania zwięzłych komunikatów, zdań odpowiednio krótkich do celów wyświetlania na ekranie.
Będąc w branży tłumaczeniowej wiem z jaką presją czasu borykają się tłumacze, ale wystarczy jeden przypadek nieprofesjonalnego podejścia, jeden zły przekład i jak lawina rusza zła opinia o tłumaczach. Warto o tym pamiętać, bo wszyscy pracujemy na opinię o naszym zawodzie. Internauci prześcigają się w cytowaniu translatorskich wpadek i z ochotą wyśmiewają nieudane tłumaczenia tytułów filmowych (które w rzeczywistości nierzadko wybierają dystrybutorzy filmów, a nie tłumacze). Inna sprawa, że kwestią sporną jest tłumaczenie tytułów: czy w ogóle należy je tłumaczyć? A jak już, to jak to robić? Nie będę w tym miejscu sędzią w tym sporze, ale jako przykład przypomnę pierwotne tłumaczenie tytułu „Dirty dancing” które brzmiało „Wirujący seks”.
Tłumaczenia filmowe
Warto docenić pracę tłumaczy filmów. Pozostają oni nadal w cieniu, niestety, bo na szczęście o tłumaczach literatury coraz częściej się mówi i są oni nagradzani za efekty swojej pracy. Tych pierwszych za to najczęściej zauważa się, gdy jest coś źle przetłumaczone lub napisy są niedostosowane do tempa filmu. Często oglądając w Internecie filmy z nieoficjalnych źródeł, można zauważyć, że tłumaczenie napisów wykonywali amatorzy nieświadomi standardów dotyczących konieczności dostosowania długości napisów.
Fragment tekstu pojawia się na ekranie przez określony czas. Zgranie tego z ilością niezbędnej do przekazania treści to spore wyzwanie. Do tego jeszcze trzeba kierować się logicznym podziałem zdań na części. Widzowie zwykle nie zdają sobie z tego sprawy. A przecież bez tłumaczenia nie moglibyśmy się cieszyć tyloma zagranicznymi produkcjami filmowymi.
Natomiast abstrahując już od kwestii tłumaczenia, „La la land” powinno się oglądać na dużym ekranie, a już obowiązkowo z bardzo dobrym nagłośnieniem. Inaczej traci na wartości. Wiem, bo mam porównanie. Oglądając ten film w kinie, czułam jakbym w nim uczestniczyła, a przed ekranem laptopa miałam ochotę go po kilku minutach wyłączyć.
Poszukujesz usług tłumaczenia audiowizualnego? Skontaktuj się ze mną.
